Gezegen, Güneş Sistemi içerisinde yer alan astronomik cisimlere denilmektedir. Güneş’in doğrudan uydusu olan ve Uluslararası Gökbilim Birliği (IAU) tarafından bu tanıma uygun bulunmuş sekiz gök cismi vardır. Bunlar gezegen olarak adlandırılmaktadır. Uluslararası Astronomi Birliği’ne göre gezegenler sekiz adettir. Bunlar; Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün‘dür.
Bir gezegen,
- Kendi kütle çekimi sayesinde küresel yapı oluşturacak kadar ağır olmalıdır.
- Termonükleer füzyona sebebiyet vermeyecek kadar da hafif (bir yıldıza göre) olmalıdır.
- Çevresini gezegen oluşumundan kalan gaz ve tozlardan temizlemiş olmalıdır.
Bu gezegenlerin 6’sının da kendilerine ait doğal uyduları bulunuyor. Bu gezegenler incelendiğinde ise 2 alt ayrı kategoriye ayrılırlar;
- Kayalık Gezegenler (Merkür, Venüs, Dünya, Mars)
- Gaz Devi Gezegenler (Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün)
Bunlar dışında zamanında gezegen olarak tanımlanan Plüto, Ceres, Pallas, Vesta gibi Güneş Sistemi objeleri artık gezegen olarak tanımlanmıyor.
Güneş sisteminde bulunan sekiz gezegenin güneşe olan yakınlıkları ve yapısal farklıları nedeniyle sıcaklık farkları çok yüksektir.
Güneş’e daha yakın olan gezegenler doğal olarak daha sıcak oluyor ve Güneş’ten daha uzaktaki gezegenler daha soğuk olmaktadır. Bununla birlikte, Güneş’e en yakın iki gezegen için küçük bir istisna vardır. Merkür Güneş’e en yakın gezegendir, Venüs ise ikinci en yakın gezegendir. Yine de Venüs, Merkür’e kıyasla daha sıcak bir gezegendir. Bunun nedeni, Venüs üzerindeki “kaçak sera etkisinin” sonucu olarak Güneş’ten gelen ısının çoğunu hapseden kalın bir karbondioksit örtüsü olan Venüs atmosferinden kaynaklanmaktadır. Bu atmosferin bir sonucu olarak, Venüs, Merkür’e kıyasla daha yüksek bir sabit yüzey sıcaklığına sahiptir. Güneş’ten en uzakta olan Neptün’ün yüzey sıcaklığı ise -201 santigrat derece olup bir süper dondurucudur!
En Sıcak Gezegen: Venüs
Güneş sistemimizdeki en sıcak gezegen Venüs’tür.
Venüs, Güneş Sisteminde, Güneş’e uzaklık bakımından ikinci sıradaki, sıcaklık bakımından da birinci sıradaki gezegendir. Güneşe uzaklık bakımından ikinci sırada olmasına rağmen en sıcak gezegen olmasının nedeni de atmosferinin gelen güneş ışınlarının dışarı çıkmasına izin vermemesidir. Ayrıca Zühre, Çolpan veya Çoban Yıldızı olarak da bilinir. Bu gezegen adını Eski Roma tanrıçası Venüs (Eski Yunan Mitolojisi’nde Afrodit)’ten almıştır. Venüs‘ün astronomik sembolü ise kadınlık sembolü ile aynıdır. Kendi ekseni etrafında, Güneş Sistemi‘ndeki diğer tüm gezegenlerin aksi istikametinde döner. Güneş etrafındaki dönüşünü 224.7 Dünya gününde tamamlar. Büyüklüğü açısından Dünya ile benzerlik gösterdiğinden Dünya ile kardeş gezegen veya dünyanın ikizi olarak da bilinmektedir. Gökyüzünde Güneş’e yakın konumda bulunduğundan ve yörüngesi Dünya’nınkine göre Güneş’e daha yakın olduğundan, yeryüzünden sadece Güneş doğmadan önce veya battıktan sonra görülebilir. Bu yüzden Venüs, Akşam Yıldızı, Sabah Yıldızı, Çoban Yıldızı veya Tan Yıldızı olarak da isimlendirilir. Görülebildiği zamanlar, gökyüzündeki en parlak cisim olarak dikkat çeker.
En Soğuk Gezegen: Neptün
Güneş sistemimizdeki en soğuk gezegen Neptün’dür.
Neptün, Güneş Sistemi’nin sekizinci, Güneş’e en uzak ve katı yüzeyi bulunmayan gezegenidir. Gaz gezegenler sınıfında yer alan Neptün, Jüpiter ve Satürn’e kıyasla farklı yapısından ötürü buz devi olarak da sınıflandırılır. Güneş sisteminin en soğuk gezegenidir. Katı yüzeye sahip olmamakla birlikte gezegenin dış katmanı genel olarak hidrojen ve helyumdan oluşur. İç katmanında ise gezegenin kütlesinin çoğu kayalık bir çekirdeğin üzerindeki sıcak ve yoğun maddelerden (su, metan ve amonyak) oluşur. Adını Roma deniz tanrısı Neptunus‘ten alan gezegen, Güneş Sistemi’nde çapına göre en büyük dördüncü, kütlesine göre ise en büyük üçüncü gezegendir. Dünya’dan 17 kat fazla kütlesiyle, ikizi sayılabilecek Uranüs‘ten biraz daha büyük ve daha yoğundur. Güneş’e olan uzaklığı ortalama 30 Astronomik birimdir.
Güneş Sistemindeki En Sıcak ve En Soğuk Gezegenler
| Sıra | Adı | En Yüksek (°C) | En Düşük (°C) | Güneşe Uzaklık (Km) |
| 1 | Venüs | 462 | 462 | 108 milyon |
| 2 | Merkür | 427 | -220 | 70 milyon |
| 3 | Dünya | 56 | -89,2 | 150 milyon |
| 4 | Mars | 35 | -143 | 230 milyon |
| 5 | Jüpiter | -108 | -108 | 778,5 milyon |
| 6 | Satürn | -139 | -139 | 1.400 milyon |
| 7 | Uranüs | -197 | -224 | 3.000 milyon |
| 8 | Neptün | -201 | -201 | 45.000 milyon |
